|
| Nazwa polska |
Buk pospolity
|
| Nazwa łacińska |
Fagus sylvatica L.
|
| Synonimy |
Buk zwyczajny
|
| Rodzina |
Bukowate - Fagaceae
|
| Status we florze polskiej |
Takson rodzimy lub trwale zadomowiony.
|
| Roślina |
Drzewo.
Wzrost początkowo bardzo powolny. Wiek do 350 lat.
|
 
 
| Wysokość |
30(50) m
|
| Pokrój |
Korona gęsta, szeroka, nisko osadzona.
|
| Kora |
Cienka i gładka, popielatoszara. Czasami prawie biała lub brązowa, spękana lub pofałdowana. Wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne.
|
  
| Pędy |
Zygzakowate, młode przylegająco owłosione długimi białymi włoskami.
|
 
 
| Pąki |
Pąki wierzchołkowe bardzo długie, wrzecionowate, długością i szerokością nieznacznie lub wcale nie przewyższają pąków bocznych, pąki kwiatowe wąskojajowate, długo zaostrzone. Pąki boczne wrzecionowato-jajowate, wyraźnie odstające. Łuski pąków żółtawe lub ciemnobrązowe z jasnymi lub ciemnymi brzegami, spiczaste, zachodzące na siebie spiralnie, w górnej części delikatnie owłosione.
Blizny liściowe z 4 lub większą ilością słabo widocznych śladów wiązek przewodzących.
|
 
 
| Liście |
Jajowate lub eliptyczne, 5-10 cm długości, prawie całobrzegie lub odlegle falisto ząbkowane, błyszcząco zielone. Młode liście wraz z ogonkiem jedwabisto owłosione i orzęsione, starsze z długimi włoskami tylko na nerwach od spodu. Przylistki wąskie i długie, od razu opadają. Jesienią liście żółte, pomarańczowe do czerwonych i brązowych. U młodych roślin i w żywopłotach często nie opadają tylko pozostają suche do wiosny.
|
 
  
 
  
 
 
 
 
| Kwiaty |
Kwiaty męskie skupione w gęste kuliste kwiatostany zwieszone na długich szypułach, złożone z 8-12 pręcików oraz z okwiatu dołem zrośniętego. a w górze z 5-6 ząbkami. Kwiaty żeńskie wyrastające po 2, otoczone kulistawą, grubą i gęsto owłosioną okrywą, drewniejącą podczas owocowania, zbudowane ze słupka o 3 znamionach i okwiatu pociętego na wąskie owłosione łatki.
|
| Kwitnienie |
IV-V
|
| Owoce |
Orzeszki trójkanciaste, 1-1,5 cm, nazywane bukwią lub buczyną. Zwykle po 2 w okrywach. Wyrostki na okrywach szydlaste lub częściowo listkowate. Owocuje obficiej co 5-10 lat. Orzeszki są zjadane przez dziki, ptaki i gryzonie.
|
| Siewki |
Liścienie duże, mięsiste, nerkowate, pierwsze liście siewek ząbkowane.
|
 
| Korzeń |
W okresie młodocianym może wytwarzać odrosty korzeniowe.
|
| Występowanie |
Europa zachodnia, środkowa i południowa, Anatolia, Kaukaz. W Polsce osiąga północno-wschodnią granicę występowania. Nie rośnie na Pojezierzu Suwalskim i w części Pojezierza Mazurskiego, na Podlasiu, Kurpiach i Mazowszu. Tworzy często własne zespoły - buczyny (Fagetum). W Tatrach występuje do ok. 1300 m n.p.m., w reglu dolnym jest obok jodły głównym drzewem leśnym.
|
| Siedlisko |
Lasy bukowe i mieszane. Drzewo cienioznośne. Preferuje wilgotne powietrze, nie znosi silnych mrozów. Odporny na działanie silnych wiatrów.
|
| Gleba |
Żyzna, świeża, gliniasta lub gliniasto-piaszczysta, wapienna.
|
| Zastosowanie |
W ogrodach jako soliter, na formowane żywopłoty gdyż dobrze znosi cięcie. Często sadzony w parkach, zadrzewieniach krajobrazowych.
Drewno twarde i łupliwe, szeroko stosowane w stolarstwie, bednarstwie, snycerstwie, tokarstwie, a także do wyrobu węgla drzewnego.
|
| Właściwości lecznicze |
Kreozot - otrzymywany przez suchą destylację drewna bukowego, jest środkiem wykrztuśnym oraz odkażającym, stosowanym w przeziębieniach i nieżytach oskrzeli.
Kora buka zawiera liczne substancje garbnikowe. Orzechy zawierają tłusty olej. W liściach występują flawonoidy i kwasy organiczne.
|
| Odmiany |
Liczne odmiany ozdobne o zróżnicowanym pokroju np. kolumnowym lub płaczącym, liściach purpurowych, żółtych, wcinanych.
|
|
Przyroda 
